In Nederland is het Nederlands erfrecht van toepassing wanneer iemand komt te overlijden en er geen testament is opgesteld. Dit erfrecht bepaalt wie de erfgenamen zijn van de overledene en hoe de erfenis verdeeld moet worden. In dit artikel zullen we uitgebreid ingaan op wie erft als er geen testament is volgens het Nederlands erfrecht.
De wettelijke verdeling
Het Nederlands erfrecht gaat uit van een wettelijke verdeling, die afhankelijk is van de familiebanden tussen de overledene en de nabestaanden. Als er geen testament is opgesteld, dan worden de bezittingen en schulden van de overledene verdeeld volgens deze wettelijke verdeling.
De wettelijke verdeling gaat als volgt:
- Echtgenoot of geregistreerd partner Als de overledene een echtgenoot of geregistreerd partner had, dan gaan de bezittingen en schulden naar hem of haar. Deze persoon erft alles en wordt daarmee de enige erfgenaam.
- Kinderen Als de overledene geen echtgenoot of geregistreerd partner had, dan gaan de bezittingen en schulden naar de kinderen. Hierbij geldt de regel dat alle kinderen een gelijk deel van de erfenis krijgen. Als een kind is overleden, dan erven zijn of haar kinderen (kleinkinderen van de overledene) dit deel.
- Ouders Als er geen kinderen zijn, dan gaat de erfenis naar de ouders van de overledene. Hierbij geldt dat beide ouders een gelijk deel van de erfenis krijgen. Als één van de ouders is overleden, dan erven de broers en zussen van de overledene dit deel.
- Broers en zussen Als er geen ouders zijn, dan gaat de erfenis naar de broers en zussen van de overledene. Hierbij geldt de regel dat alle broers en zussen een gelijk deel van de erfenis krijgen. Als een broer of zus is overleden, dan erven zijn of haar kinderen (neven en nichten van de overledene) dit deel.
- Grootouders Als er geen broers en zussen zijn, dan gaat de erfenis naar de grootouders van de overledene. Hierbij geldt de regel dat beide grootouders een gelijk deel van de erfenis krijgen. Als één van de grootouders is overleden, dan erven de ooms en tantes van de overledene dit deel.
- Ooms en tantes Als er geen grootouders zijn, dan gaat de erfenis naar de ooms en tantes van de overledene. Hierbij geldt de regel dat alle ooms en tantes een gelijk deel van de erfenis krijgen. Als een oom of tante is overleden, dan erven zijn of haar kinderen (neven en nichten van de overledene) dit deel.
- Overheid Als er geen ooms en tantes zijn, dan gaat de erfenis naar de overheid.
Afwijken van de wettelijke verdeling
Zoals eerder vermeld, is het mogelijk om af te wijken van de wettelijke verdeling via een testament. In een testament kan de overledene bepalen wie zijn of haar erfgenamen zijn en hoe de erfenis verdeeld moet worden. Hierbij geldt wel dat bepaalde regels in het erfrecht niet overtreden mogen worden, zoals de legitieme portie.
De legitieme portie
De legitieme portie is een deel van de erfenis waarop bepaalde nabestaanden altijd recht hebben, ook als de overledene in zijn of haar testament iets anders heeft bepaald. Het gaat hierbij om de echtgenoot/geregistreerd partner en de kinderen van de overledene. Zij hebben recht op de helft van het erfdeel dat ze volgens de wettelijke verdeling zouden krijgen. Dit wordt de legitieme portie genoemd.
Een voorbeeld: als de overledene twee kinderen had en geen echtgenoot/geregistreerd partner, dan zouden zijn of haar bezittingen en schulden volgens de wettelijke verdeling verdeeld worden over beide kinderen. Elk kind zou dus 50% van de erfenis krijgen. Als de overledene in zijn of haar testament bepaald heeft dat één kind de gehele erfenis krijgt, dan heeft het andere kind alsnog recht op de helft van zijn of haar erfdeel volgens de wettelijke verdeling. Dit is de legitieme portie.
Het testament
Een testament is een officieel document waarin de overledene zijn of haar laatste wil vastlegt. In een testament kan de overledene aangeven wie zijn of haar erfgenamen zijn en hoe de erfenis verdeeld moet worden. Ook kan de overledene in een testament andere zaken regelen, zoals de voogdij over minderjarige kinderen en de benoeming van een executeur. Een testament kan opgesteld worden bij de notaris of door middel van een zelfgeschreven testament (ook wel codicil genoemd).
Als er een testament is, dan is dit leidend bij de verdeling van de erfenis. De inhoud van het testament moet wel voldoen aan bepaalde wettelijke regels, zoals de legitieme portie. Ook kan een testament niet alle wettelijke regels overtreden. Zo kan de overledene bijvoorbeeld niet bepalen dat een erfgenaam zijn of haar erfdeel moet afstaan aan een andere erfgenaam.
Conclusie
Als er geen testament is opgesteld, dan bepaalt het Nederlands erfrecht wie de erfgenamen zijn en hoe de erfenis verdeeld moet worden. Dit gebeurt volgens de wettelijke verdeling, die afhankelijk is van de familiebanden tussen de overledene en de nabestaanden. Het is mogelijk om via een testament af te wijken van de wettelijke verdeling, maar hierbij gelden bepaalde wettelijke regels, zoals de legitieme portie. Een testament is dus een belangrijk document bij de verdeling van een erfenis. Voor meer informatie verwijzen wij naar erfrechtonline.nl.